Dansen op een vulkaan

Iedereen herinnert zich Paul van Ostaijen, maar zijn tijd- en leeftijdgenoot Victor J. Brunclair is onterecht vergeten. In 1937 trok hij in het essay 'Het heilige handvest' van leer tegen het fascisme en het nazisme. Luidruchtig dwarsliggen werd hem fataal. Eind november 1944 stierf de Vlaamse schrijver en journalist in een concentratiekamp in Noord-Duitsland. Brunclair ging de geschiedenis in als de enige Vlaamse martelaar van het vrije woord. Maar hij was ook een kind van zijn tijd, een intellectueel die heen en weer werd geslingerd in de ideologische wervelstorm van de jaren dertig. Modernist, internationalist, polemist, avant-gardist, activist: de autodidact Brunclair was het allemaal. Met veel oog voor het bredere historische verhaal schetst Dieter Vandenbroucke een portret van een man die, volgens zijn aartsvijand Urbain van de Voorde, 'droog als een stokslag, brutaal als een muilpeer, vlijmend als een messteek' was.