De andere Lucebert

Lucebert - keizer der Vijftigers, criticaster van 'potentaten en prelaten', icoon van de Nederlandse avant-garde, modern seculier, verlicht. Zó is hij bekend geworden; maar lang niet iedereen weet dat deze zelfde Lucebert in 1947 katholiek was geworden. Wel is er in de afgelopen jaren geschreven over zijn spirituele kant, maar uit die geschriften rees vooral het beeld van een 'esoterische' of 'mystieke' Lucebert op. In dit boek maakt Theo Salemink een 'andere Lucebert' zichtbaar, geen 'spirituele kunstenaar', maar een kunstenaar op het snijvlak van avant-garde en katholicisme, een dichter/schilder die in woord en beeld het kwaad zichtbaar wil maken en daardoor bestrijden. Onder de vele registers die Lucebert bespeelt, neemt het katholieke register een cruciale plaats in. De dichter en schilder gebruikt het oude christelijke idioom van schepping, paradijs, zondeval, kwaad, incarnatie, Christus, kerk, verbond, lijden, sterven, verlossing en verrijzenis om de chaos na de 'grote brand' van Auschwitz en Hiroshima ter sprake te brengen. Hij neemt bouwstenen juit die katholieke traditie om eigen woorden en beelden te scheppen. De oude 'bovennatuurlijke' beelden worden onder vuur genomen, afgewezen, omgebouwd, op hun voeten gezet, vervangen, vernieuwd. Deze ambivalentie, deze ambachtelijke proefondervindelijke kritiek op de metafysica en de kerk en de heersende ideologie kapt een nieuwe weg door de jungle van de moderne tijd. Een nieuwe weg om te zoeken naar troost en toeverlaat, maar niet met verlossing als poetslap, zoals de laatste regel van zijn laatste gedicht luidde, kort voor zijn dood in 1994.