De Nederlandsche Arbeidsdienst

'Ick Dien' eigen land en volk. Met dit devies worden jonge mannen gedurende de bezettingsjaren 1940-1945 verplicht een halfjaar deel uit te maken van de Nederlandsche Arbeidsdienst (NAD). Eén van hen is Willem Breen.
In een oud en donkergroen geverfd legeruniform leert hij marcheren met een schop, in de door de Duitsers zo geliefde 'ganzenpas'. Zestig jaar na dato vraagt Van Breen zich af welke bedoelingen de Duitsers hadden met deze bijna militaire opleiding. Voor de wederopbouw van het verwoeste vaderland? Of waren zij van plan de Nederlandse arbeidsmannen in te zetten voor hun oorlog, zoals met de 'Reichs Arbeitsdienst' het geval was?
Van Breen legt deze vraag voor aan het NIOD en keert met veel aantekeningen en een stapel dossiers huiswaarts. Op een regenachtige decemberdag raakt hij gegrepen door de historie waar hij zelf deel van uitmaakt: namen, herkenbare situaties, kadaverdiscipline en het alomtegenwoordige nationaal-socialisme. De dossiers, persoonlijke impressies van lotgenoten en eigen ervaringen vormen de basis voor De Nederlandsche Arbeidsdienst 1940-1945.