Oorlogscultuur

'In theorie is oorlogvoeren slechts een middel om een doel te bereiken; een rationele, doch gewelddadige activiteit die de belangen van een groep mensen dient door het doden, verwonden of op een andere manier onschadelijk maken van hun tegenstanders. In de praktijk echter is niets minder waar. Talloze feiten bewijzen dat van de oorlogvoering een krachtige fascinatie uitgaat. Van Homerus tot Moshe Dayan, van eenieder die ooit zijn afkeer van oorlog heeft uitgesproken tot de bejubelaars daarvan, van de Romeinse spelen tot de huidige massamedia; de aantrekkingskracht van de oorlog is ongeëvenaard.

Uit deze betovering is een hele cultuur gegroeid waarin alle facetten van de oorlogvoering zijn verzonken. Zoals in elke andere cultuur bestaat deze grotendeels uit 'nutteloos' spel, versieringen en ander uiterlijk vertoon. Kunstig versierd wapentuig, elegante uniformen, kleurrijke vaandels en allerlei soorten parades en ceremonies. Zo is het altijd geweest en zal het, hoogst waarschijnlijk, altijd blijven.

De waarheid echter is dat oorlogscultuur geenszins 'nutteloos' is. Gegeven dat oorlogvoeren in de kern een irrationele activiteit is – geen enkele 'rationele' overweging doet de soldaat besluiten om zijn leven op te offeren – is het onlosmakelijk verbonden met het gedrag van de mens. Dit geldt voor onze 'postheroïsche' tijd en het is altijd zo geweest. Neem de oorlogscultuur weg en al dat overblijft zijn wilde hordes, zoals in Sierra Leone en Oost-Timor; of zielloze machines als de hedendaagse Bundeswehr; of mannen zonder ruggengraat, ongeschikt en niet genegen om de strijd aan te gaan; of het feminisme, dat zeer in staat is om complete legers te vernietigen. Het is niet ondenkbaar dat het resultaat van dit alles is dat een samenleving het vermogen om zichzelf te verdedigen, geheel verliest.'