'Opgelegde bescherming' in het bedrijfsrecht / druk 1

Een fundamenteel en kenmerkend uitgangspunt van het privaatrecht is het beginsel van de partij­autonomie. Niet alleen staat het partijen vrij om zelf te bepalen of zij een rechtsverhouding willen aangaan, in beginsel hebben zij ook de vrijheid om hun onderlinge rechtsverhoudingen (bijv. een overeenkomst of een onderneming) naar eigen inzichten vorm te geven. Toch kent het privaatrecht ook belangrijke uitzonderingen op dit beginsel van de partijautonomie. Zo wordt de handelingsvrij­heid van partijen in bepaalde gevallen aan banden gelegd doordat de wetgever of de rechter re­gels van min of meer dwingend recht oplegt om een zwakkere partij te beschermen tegen een sterkere wederpartij (ongelijkheidscompensatie). De wetgever of rechter kan echter ook andere motieven hebben om in te grijpen in de partijautono­mie. Zelfs tussen partijen die economisch aan elkaar gewaagd zijn, kunnen aard en struc­tuur van de rechtsverhouding meebrengen, dat een van hen een gevoelige positie inneemt of een kwets­baar belang heeft, zonder dat hij in de positie verkeert om zichzelf daar adequaat tegen te kunnen beschermen. In dergelijke gevallen kunnen overwegingen ontleend aan het algemene be­lang (zoals rechtszekerheid, eisen van het handelsverkeer, verzekerbaarheid of investeringskli­maat) meebren­gen dat in de wet of in de rechtspraak als het ware van bovenaf bescherming wordt opgelegd aan de partij met de gevoelige positie of het kwetsbare belang. In dit boek wordt stilgestaan bij de betekenis van opgelegde bescherming voor het bedrijfsrecht. Aan de hand van uniforme onderzoeksvragen wordt per deelgebied van het bedrijfsrecht de gevallen van opgelegde be­scherming geïnventariseerd, wordt geanalyseerd welke ratio daaraan ten grondslag ligt, op welke wij­ze deze juridisch gestalte heeft gekregen, hoe deze zich ontwikkeld heeft en welke verklarende factoren daarbij een rol spelen. The RIPL series has been initiated by the Rotterdam Institute of Private Law, Erasmus University Rotterdam. It contains scientific publications within the fields of research of the Institute.