Over de versterking van de positie van de minister-president / druk 1

Moet de minister-president een sterkere positie verkrijgen door toekenning van grotere bevoegdheden? Behoeft zijn benoeming een sterkere democratische legitimiteit? Moet de kabinetsformateur rechtstreeks gekozen worden, zoals al eerder is bepleit? Of moet de minister-president worden gekozen, en zou dat een rechtstreekse verkiezing moeten zijn, of moet de Tweede Kamer dat doen?

Het partijcongres van de VVD is voor een rechtstreekse verkiezing van de minister-president. Een commissie van de Partij van de Arbeid is tegen, maar heeft gepleit voor een grotere rol van de kiezersstem bij het aanwijzen van de kabinetsformateur.
In het regeerakkoord is afgesproken dat het kabinet 'een grondig en gericht onderzoek zal instellen naar de verschillende modaliteiten van de versterking van de positie van de minister-president, diens bevoegdheden en diens democratische legitimatie, waaronder de argumenten voor en tegen diens rechtstreekse verkiezing.' Het kabinet wil hierover in het najaar van 2005 met een standpunt komen.
Op verzoek van de minister voor bestuurlijke vernieuwing zijn ter voorbereiding daarop drie essays geschreven die in deze bundel verschijnen.

Staatsrechtsgeleerde Bovend'Eert schrijft zeer kritisch over de voorstellen die, naar hij meent, sterk lijden aan een Heintje Davids-effect. Er is zijns inziens niets mis met de - al zeer sterke - democratische legitimatie van de minister-president.
Staatsraad Hoekstra beschrijft de ontwikkeling van de positie van de minister-president in de coalitieverhoudingen, en pleit onder meer voor een sterkere rol van de kandidaat-minister-president bij de aanwijzing van ministers.
Derk-Jan Eppink, voormalig medewerker van EU Commissaris Bolkestein, thans van EU Commissaris Kallas, behandelt de rol en positie van de minister-president in de Europese Unie. Hij benadrukt dat hij meer president en minder minister dient te zijn om zijn taken in Europa goed te kunnen vervullen.
In deze bundel is tevens een samenvatting te vinden van een aan deze essays en hun problematiek gewijd colloquium.