Populisme als politiek drijfzand

Fortuyn, Wilders en Verdonk hebben het populisme weer op de politieke en maatschappelijke kaart gezet. Pim Fortuyn was een populist pur sang. Wilders en Verdonk porberen zijn gedrag na te volgen en zijn succes te evenaren. Maar wat is populisme eigenlijk? De uitdrukking komt van de aloude Romeinse stelling: 'vox populi, vox dei,' 'de stem van het volk is de stem van God.' Deze stelling leeft in de inmiddels bijna wekelijkse opiniepeilingen die grote invloed hebben op het beleid van bestuurders en politici. De grieven die daarbij naar buiten komen moeten serieus genomen worden, maar de zogenaamde directe invloed van de burgers op het beleid is eigenlijk volkomen in strijd met onze democratie. Gesteund door de voorkeursstemmen en de opiniepeilingen laten Wilders en Verdonk hun eigen politieke belang voorgaan op het algemenere belang van hun voormalige partij. Hoe moeten we omgaan met dit fenomeen? Anton Zijderveld geeft in dit erudiete en genuanceerde essay ons aanwijzingen om de bekende spierballentaal van de one-liners die het in de media altijd erg goed doen 'ik ben niet links, ik ben niet rechts, ik ga recht door zee' te ananlysere en te ontkrachten.