Staat van verzuiling

Wie aan Nederlandse geschiedenis denkt, denkt aan verzuiling: katholicisme, protestantisme, liberalisme en socialisme. Vier stevige zuilen die samen een dak dragen waaronder alles vastligt. Historicus Peter van Dam laat zien dat dit beeld een misleidende mythe belichaamt. Nederland was ook vroeger dynamisch, kleurrijk en vaak helemaal niet zo anders dan omringende landen. In dit uitdagende betoog ontdekt de lezer waarom en hoe de verzuilingsmetafoor ons geschiedbeeld in de weg staat en actuele debatten vertroebelt.

Historici zetten steeds meer vraagtekens bij het beeld van Nederland als vier zuilen en een stevig dak. Maar buiten de kring van historici lijkt dit onaantastbare beeld van ons land als verdeeld, star en hiërarchisch ingericht, gewoon voort te bestaan. Zo wordt dankzij deze hardnekkige mythe de Nederlandse geschiedenis nog altijd geen recht gedaan.
Peter van Dam laat zien dat het verzuilde Nederland geen starre maatschappij was, maar een dynamisch land. Ook het idee dat die verzuiling een uniek Nederlands verschijnsel betrof, wordt weerlegd. Ten slotte toont hij aan dat ook de ‘ontzuiling’ een mythe is: in de jaren zestig hebben Nederlanders immers niet radicaal met hun verleden gebroken.
Peter van Dam concludeert dat de verzuilingsmythe niet alleen ons beeld van de geschiedenis, maar ook discussies over de toekomst krom heeft getrokken.