Een vrij ernstig geval

Aalsmeer verwierf tijdens de Duitse bezetting de reputatie een bolwerk van Anton Mussert te zijn. Dat was vooral te wijten aan de notoire NSB-burgemeester Kolb en een handjevol broodfascisten, zoals de neven Kniep. Ook de tot dusver onderbelichte collaboratie van enkele firmas in de bloemenhandel speelde erin mee. Een vaste gast op het dorp was de opperbevelhebber van de Wehrmacht in Nederland Christiansen, die er boten liet bouwen. Jachtwerf De Vlijt werd gedwongen tot samenwerking met de Duitsers.
Door de ligging bij Schiphol, Westeinderplas en Amsterdam was Aalsmeer een belangrijke locatie in de regio. De alles verbindende teelt van bloemen en planten, de veilingen, de liberale doopsgezinde gemeenschap en een socialistische kern verleenden het dorp een grote sociale cohesie. Die werd nog versterkt door de nadrukkelijke aanwezigheid van een paar oude, wijd vertakte en onderling verbonden families. Vanaf 1942 zette een aantal kleine verzetsgroepen en particulieren zich in voor de vele gevluchte joden die in Aalsmeer onderdoken.
Dit boek biedt een fascinerend en exemplarisch beeld van een Nederlands dorp in oorlogstijd, en is een noodzakelijke aanvulling op wat al bekend was. Naast de genoemde collaboratie, de onderduik en het verzet passeren vele andere aspecten van die periode de revue: oorlogsschade door bombardementen en vliegtuigcrashes, de fanatieke Jodenvervolging, de Arbeitseinsatz in Duitsland, gevallen van verraad, het optreden van SS, WA en Landstorm. Vele afzonderlijke, authentieke bronnen zijn in hun geheel opgenomen, zoals de kampbrieven van een huisarts, de radioteksten van een nazi-sympathisante en het logboek van een leefgemeenschap tijdens de hongerwinter.

Theodore van Houten (Aalsmeer, 1952) werkt sinds 1975 als freelance journalist en publicist. Hij schreef en vertaalde diverse boeken en was medewerker en redacteur bij enkele grote kunstinstellingen, uitgeverijen en omroepen.