Eerste tocht van de Willem Barents naar de Noordelijke ijszee 1878 / 1 / druk 1

In de zomers van 1878-1884 maakte de poolschoener Willem Barents zoven reizen naar het Arctisch gebied voor het verzamelen van wetenschappelijke gegevens en het plaatsen van gedenkstenen. Arctische expedities van Britten, Noren, Zweden en Duitsers hadden in Nederland de aandacht getrokken. De vaak spectaculaire resultaten herinnerden aan de Nederlandse ontdekkingen in het Arctisch gebied in de 16de en 17de eeuw. Verschillende buitenlanders echter kenden nieuwe geografische namen toe aan plaatsen waarbij de oude Nederlandse namen werden genegeerd. In 1871 was het een buitenlander die de overblijfselen van het Behouden Huis van Willem Barentsz. op Nova Zembla terugvond. Deze gebeurtenissen leidden ertoe dat er in Nederland een beweging op gang kwam die ons land aan Arctische exploratie wilde laten deelnemen. De IJszeevaart-beweging, belichaamd door het Comite voor de IJszeevaart, vond zijn oorsprong in het in 1873 opgerichte Aardrijkskundig Genootschap. Er werd een geldinzameling gehouden die maar net genoeg opleverde om de schoener Willem Barents te bouwen en uit te rusten. De Koninklijke marine leverde officieren, bemanning, navigatiemiddelen en voorraden.

Aanvankelijk was het voornaamste doel gedenkstenen te plaatsen in het Arctisch gebied als herinnering aan Nederlandse ontdekkingen. Dit doel werd enigszins naar de achtergrond geschoven ten gunste van het verzamelen van wetenschappelijke gegevens. Hierbij hebben de hoofddirecteur van het KNMI, prof. dr. C. H. D. Buys Ballot en de marineofficier M. H. Jansen een doorslaggevende rol gespeeld.

In deel 1 zijn opgenomen het dagboek van de commandant A. de Bruijne en een inleiding over de geschiedenis van de IJszeevaart-beweging in Nederland in de tweede helft van de l9e eeuw, waarbij ook de deelname aan het eerste internationale pooljaar 18821883 wordt behandeld.