Het Amazoneleger

Irreguliere genezeressen zijn de voorloopsters van Klazien uit Zalk en Jomanda en vormen een vergeten hoofdstuk in de Nederlandse geschiedenis. Volgens de gangbare voorstelling zouden ze op het platteland wonen en van alle markten thuis zijn. De werkelijkheid blijkt anders te zijn. Hoewel er duidelijke verschillen bestaan tussen protestantse en katholieke streken, waren er op het platteland voornamelijk vrouwen te vinden die hielpen bij bevallingen. Voor waarzegsters en afdrijfsters was men aangewezen op marktplaatsen in het algemeen en op de grote steden in de randstad in het bijzonder. Op basis van uitgebreid bronnenonderzoek in rechtbank archieven, kranten en volkskundige verslagen reconstrueert Witlem de Biécourt de praktijken van zeer verschillende publiekelijk genezende vrouwen gedurende de decennia rond 1900. Daarnaast biedt hij inzicht in de met hen verweven uitdrukkingsvormen en symboliek en besteedt hij aandacht aan uiteenlopende kwesties ais waarom de duivel hoofden van waarzegsters omdraaide, of waarom naaisters zich inlieten met abortus. In beschrijvingen van enkele uitzonderlijke gevallen worden de werkwijzen belicht van onder anderen een spiritistische vrouwelijke arts, een rondtrekkende waarzegster, een koffiedikkijkster, een psychometriste en een homeopate.