Overbetuwe

Dit boek gaat over het grondgebied van de huidige gemeente Overbetuwe in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw; in die tijd van de gemeenten Elst, Heteren en Valburg waarin de gemeente Hemmen in 1955 was opgegaan. Het waren jaren van wederopbouw, nieuwbouw en ontwikkeling. Veel gebouwen waren door oorlogsgeweld verwoest of zwaar beschadigd. Landerijen en wegen waren gevaarlijk door de aanwezigheid van mijnen. Ruimtelijke ordeningsregels wijzigden in de kernen het nederzettingspatroon van lintbebouwing in concentratie van woonbebouwing, winkelvoorzieningen en bedrijvigheid. Van 'organische groei' of uitgaan van de historische ontwikkeling van een dorp was en is nog steeds vrijwel geen sprake. Nieuwbouw werd aan de bestaande bebouwing 'geplakt' of op enige afstand van de bebouwde kom in het landelijk gebied neergezet. Het 'rode' verstedelijkingsproces en 'witte schimmel' in verrommelde dorpsranden betekenen een zware aantasting van de ruimtelijke kwaliteit van het 'groenblauwe' rivierengebied en de fraaie panorama's. Commerciële centra liggen meestal in het centrum van een woonkern, al dan niet dichtbij het historisch hart. Vooral in Heteren en Herveld-Andelst zien tegenwoordig sommigen een koopcentrum of de locatie van een supermarkt als het dorpshart. De oude historische kern is echter het dorpshart, het historisch hart, het kloppend en bruisend hart van een kern. Dat was en is de plaats voor bestuur, kerk, school, wonen, werken, markt, vrijetijdsbesteding, vermaak en dorpsfeesten. Fraaie eeuwenoude hervormde kerken staan in Andelst (11de eeuw) Valburg (12de eeuw), en Hemmen (13de eeuw), Driel en Herveld (14de eeuw), Slijk-Ewijk (14de-15de eeuw), Randwijk, Elst en Zetten (15de eeuw). Het zijn overwegend (neo)gotische kerken, in Andelst en Valburg met romaanse elementen. De bestaande oude rooms-katholieke kerken dateren uit de 19de eeuw. Verspreide bebouwing bleef in het landelijk gebied. De bevolkingstoename kreeg een stimulans door ontsluiting van het rivierengebied door autowegen en bruggen.