Tussen leren en socialiseren / druk 1

"Leerlingen die niet meedoen en de les verstoren: vooral in de lagere vormen van voortgezet onderwijs, waaronder tegenwoordig veel multi-etnische scholen, vragen zij veel energie van hun leerkrachten en medeleerlingen.

Scholen worstelen met de vraag met welke pedagogische middelen de ordeproblematiek kan worden ingedamd, vooral nu leerkrachten, door de toegenomen autonomie en mondigheid van jongeren, veel van hun vanzelfsprekende autoriteit hebben verloren. Al langer is bekend dat leerlingen niet alleen op school komen om te leren, maar zeker ook voor hun sociale leven. Het spanningsveld dat hierdoor ontstaat, vormt het hoofdthema van Tussen leren en socialiseren en wordt bezien tegen de achtergrond van de door leerkrachten gehanteerde pedagogisch-didactische aanpak.

De auteur baseert zich op een kwalitatief onderzoek naar de interacties tussen leerlingen en leerkrachten in twee brugklassen met een veelkleurige leerlingpopulatie. Centraal stonden de wiskundelessen, waarin gewerkt werd volgens methoden die leerlingen een actieve rol toekennen in het vinden van oplossingen. Dergelijke ‘constructivistische’ methoden, die ruimte laten aan de eigen inbreng en onderlinge communicatie van leerlingen, liggen sterk onder vuur als het om scholen met veel allochtone leerlingen gaat. Deze leerlingen zouden, mede gezien de opvattingen en praktijken van leren in het gezin, meer gebaat zijn bij sturing en een strakke leerstofoverdracht.
Uit het onderzoek blijkt dat het laatste woord hierover nog niet is gezegd. Allochtone leerlingen vertonen weliswaar veel regelovertredend gedrag, maar nemen ook gretig deel aan de lesgerichte interacties. Trees Pels pleit dan ook voor nader ontwikkelingsonderzoek naar open lesmethoden op multi-etnische scholen. Zij doet dat niet alleen om een pedagogische tweedeling tussen scholen met veel en weinig allochtone leerlingen te voorkomen, maar ook om manieren te vinden om leren én socialiseren meer in balans te brengen.

In het onderwijs-onderzoek ligt een sterke nadruk op kwantificerende methoden. Over wat zich feitelijk afspeelt in de klas is veel minder bekend, zeker als het gaat om multi-etnische scholen. Dit boek vormt dan ook aanbevolen lectuur voor onderzoekers en beleidsmakers op het gebied van de multi-etnische samenleving en in het bijzonder voor onderwijsgevenden, onderwijs-kundigen en ontwikkelaars van onderwijsmethodieken.

Dr. Trees Pels is werkzaam bij het Verwey-Jonker Instituut en geniet bekendheid vanwege haar werk over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen uit etnische groepen in Nederland."