Verzameld werk / 1

Euripides (ca. 485-406) is waarschijnlijk de meest invloedrijke en meest gespeelde toneelschrijver uit de geschiedenis. Van zijn ongeveer negentig toneelstukken zijn er achttien bewaard gebleven, die nu voor het eerst in een volledige Nederlandse vertaling worden gepubliceerd.Euripides putte, als alle tragici, zijn stof uit de bekende mythologie, maar zijn realistische uitbeelding daarvan schokte zijn tijdgenoten. Beroemde mythologische figuren werden alledaagse mensen met de goede en vooral slechte eigenschappen die iedereen in zijn omgeving kon aantreffen: de wreedheid en het cynisme van de overwinnaars, hebzucht, medelijden dat nergens toe verplicht.Eigenlijk is iedereen in Euripides' werk slachtoffer, van de zinloosheid van het bestaan en de willekeur van de zogenaamde goden - voor Euripides vaak niet meer dan psychische krachten, de grillen van het lot. Genadeloos toont hij de verwoestende weerslag van oorlog en bloedwraak op het dagelijkse leven, die dikwijls wordt benadrukt door het lot van het onschuldige kind dat alles onbegrijpend over zich heen ziet komen. Het is ontluisterend toneel, waardoor de menselijke ziel wordt blootgelegd.Het eerste deel van het verzameld werk begint met de oudst bewaarde tragedie van Euripides, Alkestis, waarin niet de nadruk ligt op de heldhaftigheid van de jonge koningin Alkestis, die haar leven als remplaçant voor haar man opoffert, maar op de egoïstische echtgenoot die dat offer aanvaardt, zijn vader uitscheldt omdat hij niet bereid is zijn toch bijna voltooide leven voor hem op te geven, en naast de huilende kinderen klaagt over de vuile vloer die er thuis zal zijn als hun moeder is gestorven.Verder Medea, zonder meer zijn beroemdste toneelstuk, met de verschrikkelijke kindermoord De kinderen van Herakles, dat hier voor het eerst in het Nederlands is vertaald Hippolytos, een klassieker uit de toneelliteratuur en tenslotte Andromache en Hekabe, twee sterke voorbeelden van Euripides' gave de verschrikkelijke gevolgen van de oorlog te tonen op het persoonlijk leven van de betrokkenen: in Andromache dat van een Trojaanse prinsen die als slavin en maîtresse door de moordenaar van haar man naar Griekenland is meegevoerd, en in Hekabe van Trojes oude koningin, die haar laatste kinderen geofferd en vermoord ziet worden en gruwelijk wraak neemt.Marjoleine de Vos: 'Het is wel zeker ook de verdienste van vertaler Gerard Koolschijn dat Euripides hier zo fris en aantrekkelijk tevoorschijn komt, ontdaan van antiek stof maar niet hinderlijk hedendaags gemaakt. Zo vaak, lezend over deze toch vreemde verre wereld, is alles zo gewoon en dichtbij - misschien doordat elke omhaal van woorden achterwege is gelaten.' 'Het is de vertaling van een schrijver, van een dichter soms.' 'Er valt eindeloos uit deze stukken te citeren, zelden lees je iets waarin elke zin door zijn formulering zo waar lijkt, zo onontkoombaar.'